Οι δεξιότητες ενός δημοσιογράφου και ενός αστυνομικού ερευνητή αλληλοεπικαλύπτονται. Κάθε ερευνητικό ρεπορτάζ ξεκινά με ένα ερώτημα. Ο δημοσιογράφος διαμορφώνει μια υπόθεση. Στη συνέχεια, κάνει περισσότερη έρευνα: ψάχνει έγγραφα, παίρνει συνεντεύξεις, που μερικές φορές θυμίζουν ανάκριση, και συγκεντρώνει ένα μεγάλο όγκο στοιχείων — κάποια από τα οποία είναι εξαιρετικά λεπτομερειακά ή τεχνικά.

Οι δημοσιογράφοι εφαρμόζουν αναγνωρισμένα πρότυπα συχνά παρεμφερή με αυτά που χρησιμοποιούνται στα δικαστήρια για να προσδιοριστεί τι αποτελεί έγκυρο στοιχείο και αν συνιστά καθοριστική απόδειξη. Λόγω της νομοθεσίας περί δυσφήμησης, τα πρότυπα μιας δημοσιογραφικής έρευνας και η διασταύρωση των στοιχείων διαφέρει πολύ από τη δουλειά που κάνει ένας αστυνομικός ερευνητής για να στοιχειοθετήσει μια δίωξη.

Ίσως, όμως, το βασικό ερώτημα να είναι «μπορούν οι ερευνητές δημοσιογράφοι να συμπεριφέρονται ως αστυνομικοί ερευνητές, που αναλαμβάνουν μυστικές αποστολές και χρησιμοποιούν ειδικό εξοπλισμό, όπως κρυφά μικρόφωνα και κρυφές κάμερες;» Εδώ η απάντηση είναι πιο σύνθετη. Ορισμένοι δημοσιογράφοι το κάνουν, και πολλές βραβευμένες δουλειές στο παρελθόν οφείλονται σε τέτοιες τεχνικές. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα όρια των μυστικών αποστολών ενός αστυνομικού ερευνητή και τα δικαιώματα των πολιτών που τελούν υπό έρευνα διέπονται συνήθως από ένα νομικό πλαίσιο. Οι δημοσιογράφοι υπακούουν σε έναν κώδικα δεοντολογίας και οφείλουν να σέβονται τη νομοθεσία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Έτσι, για να διασφαλιστεί ο ηθικός χαρακτήρας της δημοσιογραφίας και για να αποφύγουν τη δίωξη, οι ερευνητές δημοσιογράφοι πρέπει να ζυγίσουν προσεκτικά την κάθε κατάσταση πριν επιλέξουν να δράσουν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Κρυφές κάμερες και συσκευές εγγραφής ήχου απλά αυξάνουν τον όγκο του ακατέργαστου υλικού και δεν αποτελούν υποκατάσταση για την ανάλυση, την επαλήθευση και την τοποθέτηση του υλικού αυτού στο πλαίσιό του, ούτε συγκροτούν ένα αφήγημα που βγάζει νόημα. Υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία σε έγγραφα που βρίσκονται στη δημόσια σφαίρα, αν ξέρεις πού να ψάξεις και πώς να τα συνθέσεις.

Ενώ οι ερευνητές δημοσιογράφοι και οι αστυνομικοί ερευνητές μοιάζουν ποικιλοτρόπως, ο τελικός στόχος της δουλειάς τους είναι διαφορετικός. Ορισμένες φορές ο στόχος των δημοσιογραφικών ερευνών δεν είναι να αποδείξουν ενοχή αλλά απλά να αποτελέσουν μια μαρτυρία. Οι αστυνομικοί ερευνητές σταματούν όταν μπορούν πλέον να αποδείξουν ποιος διέπραξε το έγκλημα. Άλλες, η ερευνητική δημοσιογραφία δεν καταλήγει σε έναν κατηγορούμενο – δράστη, αλλά αποκαλύπτει ένα μοτίβο γεγονότων. Έτσι, τα ερευνητικά θέματα εξηγούν το πλαίσιο και πιο λεπτές αποχρώσεις ενός ζητήματος, αντί απλά να δείχνουν με το δάκτυλο έναν κατηγορούμενο. Φτάνοντας σε τέτοιο βαθμό βάθους στη δουλειά τους, μπορούν οι ερευνητές δημοσιογράφοι να ελαχιστοποιήσουν τις ανησυχίες για την αντικειμενικότητά τους.

Σαφώς, το ερευνητικό ρεπορτάζ, που έχει αποκαλεστεί και «η δημοσιογραφία της οργής», δεν επιδιώκει να παραγάγει μια τεχνητά εξισορροπημένη παρουσίαση των δύο πλευρών της ιστορίας. Αντίθετα, αυτό που το ενδιαφέρει περισσότερο είναι η βεβαιότητα για το θέμα που θα δημοσιοποιηθεί. Δεν υπάρχει χώρος για ερμηνευτικές ρήτρες, του τύπου «Μπορεί να κάνουμε λάθος» ή «Υπάρχει η πιθανότητα να παρερμηνεύουμε». Όσο υπάρχουν τέτοιες αμφιβολίες, η έρευνα δεν έχει προχωρήσει σε αρκετό βάθος, και το θέμα δεν είναι έτοιμο να δημοσιευτεί. Ποτέ δεν υπάρχουν δύο μόνο πλευρές σε ένα θέμα. Και η ισορροπία σε ένα ερευνητικό θέμα επιτυγχάνεται όταν εξηγούνται αυτές οι διαφορετικές πτυχές, και δεν μεταφέρεται μόνο το τι συμβαίνει αλλά και το γιατί. Ο αστυνομικός ερευνητής αφήνει τους δικηγόρους της υπεράσπισης να εξηγήσουν τις ελαφρυντικές περιστάσεις. Ο ερευνητής δημοσιογράφος εξηγεί το συνολικό πλαίσιο.

Υπό μίαν άλλη έννοια, οι ερευνητές δημοσιογράφοι λειτουργούν και ως επιστήμονες. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν απαιτούν να μην φτάνουν σε συμπεράσματα μέχρι να συγκεντρώσουν αρκετά στοιχεία που θα υποστηρίξουν την ιδέα του ρεπορτάζ. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους αντικρουόμενα στοιχεία και να αλλάξουν τα συμπεράσματά τους, όταν τα στοιχεία υποδεικνύουν διαφορετική κατεύθυνση. Οι ερευνητές δημοσιογράφοι είναι και μάνατζερς. Σε μεγάλα, μακροπρόθεσμα πρότζεκτ που απαιτούν έρευνα σε βάθος, πρέπει να δουλεύουν με άλλα μέλη της ομάδας αλλά και με ειδικούς για να μην αποκλίνουν από το σχέδιο του ρεπορτάζ. Γι’ αυτό τον λόγο, πρέπει να είναι σαφέστατοι στην επικοινωνία τους και να ξέρουν να συνεργάζονται στα πλαίσια μιας ομάδας.