Πολλά ρεπορτάζ που αποκαλύπτουν αδικήματα ξεκινούν από πληροφορίες που δόθηκαν σε δημοσιογράφους. Για παράδειγμα, μια από τις επαφές σας στο αστυνομικό τμήμα ξέρει για ένα κύκλωμα κλοπής αυτοκινήτων στο οποίο εμπλέκεται και ο αστυνομικός διευθυντής. Μια διαζευγμένη που θέλει να εκδικηθεί τον πρώην σύζυγό της τηλεφωνεί στην εφημερίδα και τον κατηγορεί για φοροδιαφυγή. Ένας πολιτικός λέει σε έναν φίλο του εκδότη για την ατυχή σχέση ανάμεσα σε μια εταιρεία που έχει υποβάλει προσφορά για μια δημόσια σύμβαση και σε ένα μέλος της επιτροπής διαγωνισμού.

Αλλά μπορεί να υπάρχουν πολλά που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά. Μπορεί οι πληροφορίες να είναι ψευδείς, για να βρεθεί κάποιος εκτεθειμένος. Μπορεί να έχουν κατασκευαστεί, για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα κάποιου άλλου. Και ενδέχεται κάλλιστα να εμπλέκονται και άλλες δυνάμεις που θέλουν να καθορίσουν την ατζέντα του ρεπορτάζ σας. Ισχύουν οι ίδιοι κανόνες που χρησιμοποιούμε για να επαληθεύσουμε φήμες, αλλά όταν αξιολογείτε τέτοιες πληροφορίες θα πρέπει επίσης να αναρωτηθείτε:

• > Θα έγραφα για αυτό το θέμα ακόμα και αν δεν είχα πάρει την πληροφορία;
• > Είναι αυτό το ζήτημα κάτι για το οποίο ενδιαφέρομαι βαθιά;
• > Όσα αποκαλύπτονται εδώ αφορούν το δημόσιο συμφέρον;

Αν απαντήσετε «ναι» και στις τρεις ερωτήσεις, συνεχίστε.

Διαφθορά — οι δύο πλευρές του νομίσματος

Μερικές φορές, ωστόσο, το να αποκαλύψουμε ένα ακόμα πιθανώς διεφθαρμένο άτομο μπορεί να μην έχει σημαντικό αντίκτυπο σε επίπεδο κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως φαίνεται στα παραδείγματα του μέλους της επιτροπής διαγωνισμού και του φοροδιαφεύγοντος πρώην. Αυτό είναι πιθανό να συμβαίνει σε χώρες όπου η διαφθορά και η φοροδιαφυγή είναι πολύ διαδεδομένες σε κρατικές δομές και σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες. Πολλοί δημοσιογράφοι υποστηρίζουν ότι αν αποκαλύψουν έναν παραβάτη, οι άλλοι μπορεί να φοβηθούν και να σταματήσουν. Θα έχουν γίνει βήματα στη μάχη κατά της διαφθοράς. Υπάρχει κάποια αλήθεια εδώ. Και καθώς πρόκειται για τα λεφτά των φορολογουμένων, ο κόσμος έχει δικαίωμα να γνωρίζει. Αλλά η απλή και μόνο αποκάλυψη στον Τύπο ενός ατόμου που εμπλέκεται σε διαφθορά, έχει μικρή επίδραση στη συστημική διαφθορά, όπως έχει αποδειχθεί από πολλά παραδείγματα. Όταν είναι βαθιά ριζωμένη σε όλες τις δομές και τις συναλλαγές — και ενίοτε μάλιστα και σε δομές που έχουν δημιουργηθεί ακριβώς για την καταπολέμηση της διαφθοράς — ο κόσμος συχνά δεν θα δώσει σημασία και θα πει απλά «Δεν έχουμε και τίποτα καινούργιο!»

Αλλά αν οι δημοσιογράφοι μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν μια περίπτωση διαφθοράς, για να αναδείξουν ελλείψεις του συστήματος που διευκολύνουν τη φοροδιαφυγή και τον χρηματισμό, το ρεπορτάζ μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο και, έτσι, φράξιες και κόμματα να δυσκολευτούν να τις κρύψουν κάτω από το χαλί.