Σε πολλές χώρες, πληροφορίες του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα δεν δημοσιοποιούνται. Μένουν κρυμμένες πίσω από νόμους περί κρατικού απορρήτου, από αντιτρομοκρατικούς νόμους ή απλά από την αδράνεια των δημοσίων λειτουργών. Χρειάστηκαν επτά χρόνια μέχρι διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιτρέψουν τελικά την πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούσαν κρατικές επιχορηγήσεις σε επιχειρήσεις το 2007. Το αποτέλεσμα ήταν καρπός της δουλειάς αφοσιωμένων δημοσιογράφων από έξι χώρες οι οποίοι ένωσαν τις δυνάμεις τους για να διαβάσουν δικαστικές υποθέσεις που κάλυπταν σειράν ετών, ώστε να δημοσιοποιηθούν οι πληροφορίες. Η δουλειά τους δεν πήγε χαμένη. Στις πρώτες θέσεις του καταλόγου των αποδεκτών κρατικών επιχορηγήσεων φιγουράρουν μεγαλοβιομήχανοι και μέλη βασιλικών οικογενειών. Αυτοί, και όχι μικρές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις που πάλευαν για την επιβίωσή τους, είχαν λάβει εκατομμύρια λίρες και ευρώ από τα λεφτά των φορολογουμένων ως επιχορήγηση για τις ήδη εξαιρετικά επικερδείς επιχειρήσεις τους.

Αν ζείτε σε χώρα με τέτοιους νόμους ή σε χώρα όπου ο νόμος περί κρατικού απορρήτου παραμένει σε ισχύ, οι πιθανότητες μάλλον δεν είναι με το μέρος σας. Μπορεί δημόσιοι υπάλληλοι να σας κάνουν τη ζωή ακόμα πιο δύσκολη καθυστερώντας να σας δώσουν τις πληροφορίες που ζητάτε ή, ακόμα χειρότερα, δίνοντάς τες αφού χρηματιστούν. Πώς γίνεται να μην πληρώσεις για έγγραφα αν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αποκτήσεις την πληροφορία που χρειάζεσαι; Η μακρά και δύσβατη οδός είναι να πιέσεις για περισσότερους νόμους για την ελευθερία της πληροφορίας. Αν η χώρα σας έχει νόμους για την ελευθερία της πληροφορίας (ΕτΠ), θα πρέπει οι προσπάθειές σας να αποκτήσετε πρόσβαση σε πληροφορίες να ακολουθούν τις εξής βασικές αρχές:

• > Βρείτε τι έχει δημοσιευτεί για το θέμα σε ημιεπίσημα κείμενα ή σε εξειδικευμένες εκδόσεις και οικοδομήστε επαφές με ανθρώπους που μπορούν να σας δώσουν πληροφορίες από μέσα και να σας αφήσουν να δείτε τα σχετικά έγγραφα.
• > Να ελέγχετε πάντα αν η πληροφορία είναι ήδη δημοσιοποιημένη. Δημοσιευμένα κείμενα με περιορισμένη κυκλοφορία περιέχουν μερικές φορές περιλήψεις και ακόμα και αποσπάσματα εγγράφων τα οποία υποτίθεται ότι είναι απόρρητα.
• > Χρησιμοποιήστε τις διατάξεις της ΕτΠ ως τελευταία λύση, και εφόσον είστε βέβαιοι ότι έχετε όντως δοκιμάσει όλες τις άλλες διαδρομές. Αυτό ενισχύει τη θέση σας όταν ζητάτε ένα έγγραφο.
• > Σχεδιάστε εκ των προτέρων: Οι διαδικασίες της ΕτΠ μπορεί να είναι αργές και είναι μάλλον απίθανο να έχετε το έγγραφο που χρειάζεστε την επόμενη μέρα. Άρα, εντοπίστε και προσεγγίστε τις σωστές πηγές νωρίς.
• > Να είστε ακριβείς στα αιτήματα σας· εφόσον τα έγγραφα έχουν όνομα ή αριθμό να τα ζητάτε με αυτά. Όταν λέτε σε υπαλλήλους να σας δώσουν «ό,τι έχουν» γύρω από ένα θέμα, τους δίνετε απλά δικαιολογία να σας αγνοήσουν ή να καθυστερήσουν.
• > Να καταγράφετε τα αιτήματά σας και τις απαντήσεις που σας δίνουν προσεκτικά. Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο για να αποδείξετε ότι οι αρχές παραβιάζουν επί τούτου τη νομοθεσία ΕτΠ και ενδεχομένως έχουν κάτι να κρύψουν.