Η ερευνητική δημοσιογραφία μπορεί να είναι επικίνδυνη, ιδιαίτερα σε δικτατορικά καθεστώτα που δεν τα απασχολεί και πολύ ο νόμος και που εύκολα συλλαμβάνουν, ή ακόμα χειρότερα, σκοτώνουν δημοσιογράφους. Οπότε, είναι σημαντικό η δουλειά να γίνεται διακριτικά. Είναι δική σας ευθύνη να προειδοποιήσετε την πηγή σας για κινδύνους που μπορεί να προκύψουν μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ – όπως επίσης και να τονίσετε γιατί όσα αποκαλύπτει είναι εντέλει προς όφελος των πολιτών. Μόνο όταν έχετε συζητήσει αυτά τα θέματα μπορείτε να πείτε ότι η πηγή έδωσε εν επιγνώσει τη συναίνεσή της να κατονομαστεί στο ρεπορτάζ. Βεβαιωθείτε ότι η πηγή κατανοεί τους κινδύνους που ενέχει η συνάντησή σας ή, εν γένει, η συζήτηση της υπόθεσης στο τηλέφωνο ή μέσω ημέιλ.

Μην συζητάτε θέματα που αφορούν την πηγή, αν υπάρχει περίπτωση κάποιος κοντά να ακούει ή να υπάρχουν μικρόφωνα, κοριοί ή πιθανότητα υποκλοπής από χάκερ. Να θυμάστε ότι είναι πολύ εύκολη η παρακολούθηση τηλεφώνων, των κινητών συμπεριλαμβανομένων, όπως και ο εντοπισμός της τοποθεσίας στην οποία βρίσκεστε. Να κλείνετε το τηλέφωνό σας και να αφαιρείτε τις μπαταρίες πριν πάτε σε συναντήσεις που δεν πρέπει να γίνουν γνωστές. Να φυλάτε σημειώσεις ή άλλα στοιχεία που συνδέονται με την πηγή σε ασφαλές σημείο, ίσως στον χώρο κάποιου που δεν συνδέεται με την έρευνα.

Μάρτυρες οι οποίοι δηλώνουν ανοιχτά ποιοι είναι και μιλάνε ξεκάθαρα, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπίσετε διαστρεβλώσεις, ψεύδη, σφάλματα και εγκλήματα ανθρώπων που έχουν δύναμη και εξουσία. Όμως, δεν μπορείτε να πιέσετε κάποιον να σας μιλήσει ή να ανακοινώσει δημοσίως όσα γνωρίζει. Θα πρέπει να κατανοήσετε την αιτία των δισταγμών τους – μη διστάσετε να τους ρωτήσετε. Μια καλή ερώτηση είναι: «Τι μπορεί να συμβεί αν αποκαλυφθεί η ταυτότητά σας;» Ορισμένες φορές, ο λόγος είναι προσωπικός φόβος: ένας μετανάστης χωρίς νόμιμα έγγραφα μπορεί να απελαθεί αν γίνει γνωστή η ταυτότητά του, ένας υψηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος μπορεί να απολυθεί ή να μπει στη φυλακή, ένας άνθρωπος θετικός στον HIV μπορεί να διωχθεί από την κοινότητά του. Να εξηγήσετε στην πηγή σας, πριν σας δώσει πληροφορίες, ότι ίσως χρειαστεί να αποκαλύψετε σε κάποιους την ταυτότητά του. Συζητήστε πώς θα διατηρήσετε την ταυτότητά της μυστική, καθώς και πώς θα αναφέρεστε στην τοποθεσία στην οποία βρίσκεται, στο παρελθόν της, στη θέση της και ακόμα και στο φύλο της. Όταν η πηγή σας ζητάει να μείνουν κάποιες πληροφορίες μεταξύ σας ή να χρησιμοποιηθούν μόνο για την κατανόηση του πλαισίου, θα πρέπει να το σέβεστε – αν και θα πρέπει να προσπαθήσετε να διασφαλίσετε ότι το κατανοεί αντίστοιχα και ο διευθυντής σύνταξης ή άλλοι συνάδελφοί σας που ασχολούνται με το ρεπορτάζ. Ο διευθυντής σύνταξης μπορεί να σας ζητήσει να αποκαλύψετε το όνομα της πηγής. Όταν το κάνετε, θα πρέπει να γίνει απολύτως σαφές ότι η πληροφορία δεν θα βγει από το γραφείο του. Αυτή είναι η πιο σημαντική αρχή για τις σχέσεις μεταξύ του ρεπόρτερ και των πηγών του. Αν έχετε δεσμευτεί να αποκρύψετε την ταυτότητα κάποιου, θα πρέπει να το τηρήσετε· ακόμα και αν πρόκειται να καταλήξετε στην φυλακή. Αλλά ποτέ μην δίνετε σε μια πηγή υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε· είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσετε μια ανώνυμη πηγή ή μια πηγή που σας λέει πράγματα που δεν μπορείτε να δημοσιοποιήσετε, παρά να έχετε την ηθική ευθύνη για μια πηγή που θα υποστεί βασανιστήρια ή θα καταλήξει νεκρή.

Να έχετε υπόψη σας ότι, σε ορισμένες χώρες, ρεπόρτερ και υπεύθυνοι σύνταξης υφίστανται βασανιστήρια για να αποκαλύψουν τα ονόματα των πηγών τους. Και δεδομένου ότι σε τέτοιες χώρες τα αδικήματα των μέσων μαζικής ενημέρωσης συχνά υπάγονται στο ποινικό και όχι στο αστικό δίκαιο, οι αποφάσεις των δικαστηρίων μπορεί να στραφούν κατά των πηγών, και η άρνηση να τις αποκαλύψετε μπορεί να θεωρηθεί παρεμπόδιση δικαιοσύνης ή προσβολή δικαστηρίου και να επιφέρει ποινή φυλάκισης. Πρέπει να αποφασίσετε ποια είναι τα δικά σας όρια και πόσα είστε έτοιμοι να κάνετε, για να προστατέψετε μια πηγή πριν ακόμα ξεκινήσετε την έρευνα.

«Η χειρότερη εμπειρία μου ως δημοσιογράφος ήταν όταν δολοφονήθηκε μια πηγή μου, επειδή διέθετε πολύ περισσότερες πληροφορίες που δεν μου είχε ακόμα δώσει, γιατί ήθελε πρώτα να δει πώς πάνε τα πράγματα. Δεν ήθελε να αποκαλυφθεί η ταυτότητά του αλλά, φυσικά, δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για τους ανθρώπους με τους οποίους είχε αναμιχθεί να καταλάβουν ποιος ήταν και να τον σκοτώσουν. Οπότε, ίσως είναι καλύτερα, ως πηγή, να μην δίνετε τις πληροφορίες λίγες λίγες, ώστε να μην υπάρχει λόγος να σας σκοτώσουν ή να διακινδυνεύσετε να αποκαλύψετε το όνομά σας, οπότε όποιες ενέργειες και να γίνουν εναντίον σας να είναι στη συνέχεια σαφές ότι ήταν αποτέλεσμα του ότι δώσατε τις πληροφορίες». – Sam Sole, Mail & Guardian, Γιοχάνεσμπουργκ

Πάντως, το να προστατεύετε την πηγή σας είναι ένας από τους μόνους λόγους να μην χρησιμοποιήσετε το όνομά της στο ρεπορτάζ. Οι ανώνυμες πηγές δεν παρακολουθούνται εύκολα, αυξάνουν τα ποσοστά ανακριβών δημοσιευμάτων και οπωσδήποτε κάνουν τους αναγνώστες να μην εμπιστεύονται το ρεπορτάζ. Από την άλλη, όμως, προσφέρουν γνώσεις από πρώτο χέρι, εκ των έσω, σημαντικές επιβεβαιώσεις ή μας οδηγούν σε περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία. Να βασίσετε την τελική σας απόφαση στις συγκεκριμένες περιστάσεις της δημοσίευσής σας, της πηγής και του θέματος. Συμφωνήστε με την πηγή πώς θα αναφέρεστε σε αυτήν στο ρεπορτάζ και περιγράψτε την με τρόπο που να είναι μεν όσο γίνεται πιο σαφής αλλά ταυτόχρονα και ασφαλής. Μια παρουσίαση του τύπου «Περιβαλλοντολόγος ο οποίος εργάζεται στο υπουργείο δασοπονίας» είναι καλύτερη από το να πείτε απλά «ένας επιστήμονας», εκτός και αν πρόκειται για τον μόνο περιβαλλοντολόγο που εργάζεται στο υπουργείο.