1.2. Σχεδιάστε από πριν τις ερωτήσεις


Να δομήσετε τη συνέντευξη έτσι ώστε, ακόμα και αν δεν πάει όπως ελπίζατε, να μπορείτε να ανακαλέσετε κάποιες από τις πληροφορίες που χρειάζεστε.

  1. 1.   Προθέρμανση (σύναψη μιας ανθρώπινης σχέσης, ένας αμοιβαίος δεσμός)
  2. 2.   Βασικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένης της επιβεβαίωσης γνωστών γεγονότων
  3. 3.   «Ήπιες» ερωτήσεις
  4. 4.   «Σκληρές» ερωτήσεις

Εκτιμήστε πόσο χρόνο θα χρειαστεί η πηγή για να νιώσει άνετα και να μπορεί να ανοιχτεί. Ωστόσο, προσπαθήστε οι πρώτες φάσεις της συνέντευξης να είναι σύντομες και ανάλαφρες – όπως απαιτούν οι καλοί τρόποι στην εκάστοτε κουλτούρα – και προχωρήστε στο διά ταύτα όσο πιο γρήγορα γίνεται. Φροντίστε η συνέντευξή σας να έχει λογική δομή προσδιορίζοντας τις πληροφορίες στις οποίες θα βασίσετε πιο δύσκολες ερωτήσεις αργότερα. Οι ερωτήσεις σας θα πρέπει να είναι εύκολα κατανοητές, σαφείς και επί του θέματος. Μια ομάδα συντομότερων ερωτήσεων που στηρίζονται η μία στην άλλη είναι καλύτερη επιλογή από μία μεγάλη, ελαφρώς ασυνάρτητη, ερώτηση η οποία μπορεί να μπερδέψει την πηγή σας. Να έχετε προηγουμένως προβάρει τις ερωτήσεις.

Συμβουλή:

  • > Να αποφεύγετε ερωτήσεις με πολλά σκέλη. Για παράδειγμα: «Κύριε υπουργέ, έχετε γνώση παρατυπιών στον διαγωνισμό, είχατε επίβλεψη της διαδικασίας και γιατί έγινε ανάθεση στον τάδε;» Θα σας δοθεί απάντηση για ένα μόνο μέρος – συνήθως το μέρος που θα ήθελε τελικά να συζητήσει η πηγή σας.
  • > Να αποφεύγετε ερωτήσεις με δύο αρνήσεις. Δημιουργούν σύγχυση. Για παράδειγμα: «Δεν είναι αλήθεια ότι δεν επιστρέψατε τα χρήματα;» Τέτοιες ερωτήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μια απάντηση είτε για τα χρήματα είτε το αληθές της ίδιας της φράσης. Η ερώτηση «Είναι αλήθεια ότι δεν επιστρέψατε τα χρήματα;» είναι απλούστερη και σαφέστερη. Η ερώτηση «Επιστρέψατε τα χρήματα;» είναι ακόμα καλύτερη.
  • > Να συμπεριλάβετε ερωτήσεις που θα σας επιβεβαιώσουν κάτι που ήδη γνωρίζετε. Θα σας βοηθήσουν να έχετε καλύψει τα βασικά και θα σας δώσουν μια αίσθηση για το πόσο ακριβής είναι η πηγή σας. Αν η πηγή σας σαστίσει με το στοιχειώδες της ερώτησης, μην ταραχτείτε. Δεν είναι απαραίτητο, αλλά μπορείτε να της εξηγήσετε ότι οι αναγνώστες σας πρέπει να διαβάσουν μια εξήγηση με τα δικά της λόγια, όχι με τα δικά σας. Δείτε εδώ τη διαφορά με τις ερωτήσεις κλειστού τύπου διαζευκτικής απάντησης (αυτές που μπορούν να απαντηθούν με ναι ή όχι).
  • > Να συμπεριλάβετε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Αυτές ουσιαστικά ζητάνε από την πηγή σας να αναπτύξει τις ιδέες της. Οι ερωτήσεις ανοιχτού τύπου προσδίδουν χρώμα αλλά και σας παρέχουν ένα αφήγημα. Οι ερωτήσεις κλειστού τύπου εδραιώνουν το αφήγημα στα γεγονότα — να χρησιμοποιείτε ένα μείγμα και των δύο.