Σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι από τους οποίους παίρνετε συνέντευξη έχουν βάσιμους λόγους να φοβούνται να μιλήσουν σε δημοσιογράφους. Σε πολλές χώρες, μέσα μαζικής ενημέρωσης που δεν «πειθαρχούν» καθώς και οι πληροφοριοδότες τους έρχονται αντιμέτωπα με οχλήσεις ή και με ακόμα χειρότερα. Επιπλέον, οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να έχουν υποστεί μια τραυματική εμπειρία και να μη θέλουν να ξαναθυμηθούν ή φοβούνται ότι, αν οι πληροφορίες δημοσιοποιηθούν, θα έχουν συνέπειες από την κοινότητά τους, από κουτσομπολιό μέχρι στιγματισμό. Αν επιμείνετε με ήρεμο, ήπιο τρόπο μπορεί να έχετε αποτελέσματα, αλλά συχνά ο καλύτερος τρόπος να τους πείσετε είναι να βρείτε μια έμπιστη επαφή που θα το κάνει.

Μάθετε τι φοβάται η πηγή και καθησυχάστε την όσο μπορείτε για να κάνετε τελικά τη συνέντευξη. Αυτό προϋποθέτει ότι θα έχετε εκ των προτέρων συνεννοηθεί με τον διευθυντή σύνταξης για πιθανές ασφαλιστικές δικλείδες, γιατί δεν πρέπει να δίνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να τηρήσετε.

Εν επιγνώσει συναίνεση για δημοσίευση

Ο όρος «εν επιγνώσει συναίνεση» δεν σημαίνει απλά ότι έχουμε ρωτήσει την πηγή μας «Σας πειράζει να δημοσιεύσω όσα λέτε;» Σημαίνει ότι ο άνθρωπος που σας δίνει συνέντευξη κατανοεί τις πιθανές συνέπειες της δημοσίευσης, τους κινδύνους και τις ασφαλιστικές δικλείδες που μπορεί να υπάρξουν (ή να μην υπάρξουν) και συγκατατίθεται να γίνει η συνέντευξη έχοντας προηγουμένως ενημερωθεί πλήρως. Μην φοβίζετε τους ανθρώπους αλλά ούτε και να τους κρύβετε πιθανές συνέπειες. Όσο περισσότεροι είναι οι άνθρωποι που δέχονται να μιλήσουν δημόσια τόσο αυξάνει η εγκυρότητα του ρεπορτάζ. Οι συζητήσεις αυτές βοηθούν να εδραιωθεί η σχέση σας με τις πηγές σας, πράγμα που με τη σειρά του θα φέρει πιο ειλικρινείς συνομιλίες, ακόμα και αν τελικά κάποιες πηγές παραμείνουν ανώνυμες.

Ενσυναίσθηση όχι συμπόνια

Σχόλια του τύπου: «Πω πω, τρομερό. Τι τραβήξατε!» αποδυναμώνουν τις πηγές και τους αφήνουν μια αίσθηση ανημποριάς, ανικανότητας. Για να σας πει την ιστορία του ο συνομιλητής σας, πρέπει να λαμβάνει από σας μια αίσθηση ασφάλειας. Χρειάζεται να τον ακούτε έχοντας στάση ουδέτερη αλλά ταυτόχρονα και ανοικτή και να του δίνετε τον χρόνο που έχει ανάγκη για να μαζέψει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Να του δείχνετε ότι είστε εκεί και ότι ακούτε. Κάντε νεύματα και μικροσχόλια «Ναι, συνεχίστε…» «Πείτε μου». Αν η εκάστοτε κουλτούρα το επιτρέπει, μπορείτε να απλώσετε το χέρι και να τον αγγίξετε. Αφήστε το ένστικτό σας να σας οδηγήσει.

Πότε σταματάμε να γράφουμε

Μερικές φορές, το ότι κρατάτε σημειώσεις, μπορεί να μην βοηθά την πηγή σας να συγκεντρωθεί και η προσοχή της να διασπάται. Όταν οι ερωτήσεις περάσουν σε ευαίσθητες περιοχές, απλά ακούστε. Μπορείτε να γράψετε τις σημειώσεις σας αργότερα.

Δείξτε σεβασμό

Μην πυροβολείτε τον συνομιλητή σας με ερωτήσεις και μην εκμεταλλεύεστε τις απαντήσεις του για να δημιουργήσετε εντυπωσιασμό. Προσπαθήστε να μπείτε στη θέση του και φροντίστε οι ερωτήσεις σας να μη δείχνουν έλλειψη ευαισθησίας.

Δείξτε αυστηρότητα

Από τη μία υπάρχει η ανάγκη για ευαισθησία αλλά από την άλλη πρέπει να κάνετε και δύσκολες ερωτήσεις. Το ότι κάποιος σας λέει ότι έχει υπάρξει θύμα βασανιστηρίων δεν σημαίνει και ότι αληθεύει. Να είστε επιφυλακτικοί με ανθρώπους που υπερβάλλουν ή που μπορεί να βρίσκονται σε άρνηση για μια τραυματική τους εμπειρία. Κάντε το σαφές ότι δεν μπορείτε να προχωρήσετε την υπόθεσή τους, αν δεν είστε σίγουροι ότι η ιστορία που σας λένε είναι ακριβής, και φροντίστε να γίνουν οι απαραίτητες διασταυρώσεις.

Το αν θα έχετε ρεπορτάζ καθορίζεται από το αν θα κάνετε σωστές ερωτήσεις. Αλλά είναι ακόμα σημαντικότερο να γράψετε την ιστορία ολοκληρωμένα και με συνοχή για χάρη του κοινού σας. Το επόμενο κεφάλαιο θα ασχοληθεί με την οργάνωση των πληροφοριών που συλλέξατε για να βγει ένα ρεπορτάζ που αξίζει να διαβαστεί.