2.1. Πώς προστατεύετε τον εαυτό σας


Οι νόμοι που προστατεύουν δημοσιογράφους διαφέρουν από χώρα σε χώρα, όπως και το τι αποτελεί παραδεκτό αποδεικτικό στοιχείο στο δικαστήριο. Είναι δική σας ευθύνη να γνωρίζετε τη νομοθεσία και να κατανοείτε τους κινδύνους που αναλαμβάνετε και τις πιθανές τους συνέπειες.

Να αποφασίζετε προσεκτικά ποιο θα ήταν ένα καλό σημείο για να συναντάτε τις πηγές σας. Είναι καλύτερα να συναντιέστε σε δημόσιο ή σε ιδιωτικό χώρο; Να υπάρχουν γύρω άνθρωποι και θόρυβοι ή είναι καλύτερη επιλογή ένα κρυφό απομονωμένο μέρος; Επίσης, να ελέγξετε αν η περιοχή παρακολουθείται με βιντεοκάμερες. Αν φοβάστε ότι μπορεί κάποιος κοντά να ακούσει την συζήτηση, να συναντηθείτε σε χώρο με πολύ θόρυβο. Άμα υπάρχει θόρυβος δεν είναι εύκολο να σας ακούσουν ούτε άνθρωποι ούτε κοριοί.

Ωστόσο, να κρατάτε αρχείο – σε σημειώσεις, στον υπολογιστή, με ηχογράφηση, με βιντεοσκόπηση – που να είναι όσο γίνεται πιο ακριβές, με ημερομηνίες και ταξινομημένο έτσι ώστε να μπορείτε να ξαναβρείτε κάτι όταν σας χρειαστεί. Να είστε απολύτως σίγουροι ότι η πηγή είναι όντως σε θέση να έχει τις πληροφορίες που διατείνεται ότι έχει. Επίσης, ξεψαχνίστε την πηγή όσον αφορά το τι έχει δει και ποια είναι τα κίνητρά της. Να καταγράφετε λεπτομερώς όσα λέει η πηγή – λέξη προς λέξη, όχι παραφράζοντας– ή αλλιώς ηχογραφήστε την, αν την πείσετε να σας το επιτρέψει. Φροντίστε να καταγράφετε πλήρως όλες τις επαφές σας με την πηγή, συμπεριλαμβανομένων και των συζητήσεων για αμοιβές που σας ζητήθηκαν ή που καταβάλατε. Να έχετε αποδείξεις των δαπανών που έγιναν για το ρεπορτάζ.

Να έχετε διαφανή και τίμια σχέση με τις πηγές σας. Ποτέ και για κανέναν λόγο να μην τους πείτε ψέματα ούτε να τις παραπλανήσετε. Μην δίνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε ούτε να προβλέπετε συνέπειες που μπορεί να μην υπάρξουν ποτέ. Μην συνδέεστε προσωπικά με τις πηγές σας, ούτε να εμπλέκεστε με τα προβλήματά τους για να μπορείτε να διατηρήσετε επαγγελματική απόσταση.

Θα πρέπει να κάνετε ό,τι είναι δυνατόν για να είστε σίγουροι ότι σας λένε την αλήθεια. Οπότε, να αντιμετωπίζετε τις πληροφορίες που σας δίνουν, όσο ζωτικές και να σας είναι, με επαγγελματική ψυχραιμία και σκεπτικισμό. Να επαληθεύετε τις λεπτομέρειες και να είστε καχύποπτοι, όταν προσπαθούν να σας κρύψουν κομμάτια της ιστορίας. Να κάνετε δύσκολες ερωτήσεις. Να είστε έτοιμοι για απροσδόκητες καθυστερήσεις και προβλήματα στη σχέση σας μαζί τους και να τους ρωτάτε πάντα τι πήγε στραβά. Δεν υπάρχει τέλειος μάρτυρας και δεν θέλετε να έρθετε αργότερα αντιμέτωποι με πληροφορίες για μια πηγή που σας ήταν προηγουμένως άγνωστες. Πέρα από όσα έχετε αμοιβαία συμφωνήσει για την προστασία της πηγής, να μην υποκύψετε στην ιδέα ότι η πηγή σας έχει δικαίωμα να ελέγχει το περιεχόμενο του άρθρου ή της εκπομπής σας.