Nguồn gốc của một ý tưởng bài viết có thể đến từ những điều vô thưởng vô phạt kiểu như những nhận xét tình cờ nghe được. Nó cũng có thể được bắt nguồn từ các câu hỏi xoay quanh một sự kiện đang diễn ra, hoặc xuất phát từ kinh nghiệm cá nhân. Ý tưởng bài viết là một trong những điều bắt buộc phải có quan trọng nhất của một phóng viên điều tra, nhưng đồng thời cũng có thể là phần khó khăn nhất của công việc này. Không dễ để lúc nào cũng có những ý tưởng hay, nhưng dưới đây là một vài lời khuyên để giúp các bạn tìm ý tưởng cho phóng sự của mình.

Thứ nhất, hãy quên đi thứ quan niệm viển vông rằng những ý tưởng bài viết sẽ từ đâu đó rơi xuống lòng bạn. Nhiều người trong chúng ta vẫn mơ ước có ngày sẽ bỗng dưng nhận được một chồng tài liệu bí mật trong một con hẻm tối, tiết lộ cho chúng ta một số bí mật có sức công phá lớn để giúp chúng ta có phóng sự đăng trên trang nhất – và tên của chúng ta được in đậm dưới bài viết, rồi tiếp theo đó là khen ngợi, ghi nhận và giải thưởng. Quả thực, đôi khi điều đó cũng xảy ra. Vụ bê bối chính trị Watergate bắt đầu với một nguồn tin mật báo nặc danh dẫn đến hậu quả là Tổng thống Richard Nixon phải từ chức. Nhưng nhìn chung, việc nhận được các cuộc điện thoại nặc danh hoặc tài liệu tuyệt mật về tham nhũng chính trị là rất hiếm khi xảy ra và kể cả nếu có thì chúng cần phải được xác mình vô cùng kỹ lưỡng. Vụ Watergate không chỉ là một ví dụ nổi tiếng về chiêu trò bẩn trong chính trị mà còn là minh chứng cho công việc khó khăn của các phóng viên tham gia đưa tin.

Thứ hai, không bao giờ có suy nghĩ “hết giờ làm việc”. Một cách dễ dàng để có các ý tưởng chính là luôn để ý canh chừng. Trong nhiều trường hợp, một phóng sự bắt nguồn từ việc phóng viên nhận thấy cống bị tắc dọc con đường khi anh ta đi bộ để đưa tin về hàng người xếp dài dằng dặc chờ lấy hộ chiếu tại văn phòng nhập cư, hoặc thậm chí là chứng kiến một y tá đối xử khắc nghiệt với bệnh nhân tại một phòng khám. Không phải tất cả những quan sát này sẽ đều mang lại kết quả là một phóng sự, nhưng chúng cho bạn một điểm khởi đầu để khai thác. Hãy ghi lại những ý tưởng chợt đến vào cuốn sổ tay, kể cả những câu hỏi mà bạn có thể nghĩ đến. Tốt hơn nữa, hãy lưu lại trên điện thoại di động của bạn bằng cách chụp ảnh, vẽ sơ đồ và giữ một bản copy trên thiết bị số để bạn có thể luôn có các cuộc điều tra bên mình khi di chuyển.

Thứ ba, hãy tin tưởng vào giác quan của bạn. Ngay cả sau khi truy cập một trang web và nói chuyện với các nhà báo, một số phóng viên có thể thấy rằng có nhiều người không cùng cảm nhận và bỏ qua nghiên cứu sơ bộ. Nhưng nếu có một điều gì đó dường như chỉ có mình bạn cảm nhận thấy thì cảm nhận đó vẫn hoàn toàn có thể là điểm khởi đầu cho một phóng sự. Các phóng viên là người hiểu rõ nhất mình biết gì. Việc có được trải nghiệm và quan sát trực tiếp để hình thành ý tưởng bài viết chính là một điều tuyệt vời. Trải nghiệm của bạn nhiều khi có thể chỉ là may mắn, nhưng đừng để điều đó ngăn cản bạn không thực hiện xác minh sơ bộ.