1.1. Đọc thật nhiều để tìm ý tưởng


Nếu bạn coi làm báo là việc nghiêm túc thì đọc không phải là sở thích mà là một nhiệm vụ chuyên môn căn bản. Việc đọc không chỉ giúp cải thiện kỹ năng viết của bạn; những gì bạn lượm lặt được từ các bài báo và các cuốn sách còn giúp bạn có được sự hiểu biết vô cùng cần thiết về cách thức vận hành của các hệ thống và quy trình, và vì vậy giúp bạn nhận biết được khi các hệ thống và quy trình đó có vấn đề. Đừng chỉ đơn giản dành thời gian xử lý thông tin theo cách mình muốn, mà nên liên tục tìm kiếm thông tin mới để mở rộng nền tảng kiến ​​thức cho riêng mình!

Ông Brant Houston, cựu giám đốc điều hành của Nghiệp đoàn Phóng viên và Biên tập điều tra (IRE), một tổ chức phi lợi có trụ sở tại Hoa Kỳ, lưu ý rằng chính trong các bài báo trên các tờ báo địa phương chúng ta sẽ tìm thấy những mầm mống của rất nhiều chuyên mục điều tra khác nhau. Mỗi thông báo pháp lý phải trả phí trên báo là một câu chuyện để làm phóng sự, chẳng hạn như việc thông báo thay đổi tên của doanh nghiệp, một vụ bán tống bán tháo, hay một vụ đấu thầu – việc của phóng viên là giữ con mắt cảnh giác và tìm hiểu để trả lời câu hỏi: tại sao và như thế nào. Đây là việc thượng làm khi các phóng viên triển khai các bài tiếp nối sau những tin bài đã đăng. Kết quả khảo sát độc giả và khảo sát nhóm mục tiêu cho thấy độc giả luôn yêu thích các bài báo tiếp nối. Họ muốn biết những gì xảy ra tiếp theo, tại sao những việc đó lại xảy ra hoặc câu chuyện đằng sau những tin tức ngắn gọn hàng ngày. Đặc biệt, hãy chú ý tìm kiếm những tin bài mà phóng viên bỏ qua câu hỏi tại sao hoặc dường như chỉ tập trung vào một khía cạnh của vấn đề. Hãy chú ý đến những cách đưa tin khác đối với những tin hoặc sự kiện thông thường như một ngày kỷ niệm quốc gia hay toàn cầu nào đó. Đọc nhiều chính là cách giúp bạn theo dõi hiện trạng, chẳng hạn như của một dự án xây dựng dùng ngân sách chính phủ rất được ca ngợi nhưng sau đó hầu như không được ai nhắc đến nữa.

Bạn cũng nên đọc các báo cáo chính thức của chính phủ hoặc các tổ chức phi chính phủ dù chúng quả là có vẻ buồn tẻ. Và trong khi bạn có thể bị hạn chế không tiếp cận được các ấn phẩm nước ngoài do rào cản tài chính hoặc địa lý thì hãy cố gắng hết sức để theo dõi, cập nhật những gì diễn ra trên khắp thế giới. Các đại sứ quán hoặc các tổ chức phi chính phủ thường có thư viện hoặc phòng đọc sách miễn phí mà bạn có thể sử dụng để cập nhật tin tức.

Một hình thức điều tra thông thường khác là liên lạc thường xuyên với các mối liên hệ trong các lĩnh vực khác nhau. Thiết lập một mối quan hệ tốt – đó là mối quan hệ sẽ giúp bạn là người đầu tiên nhận được thông tin trước khi các phóng viên khác nhận được cảnh báo – mối quan hệ này đòi hỏi bạn phải giữ liên lạc thường xuyên không vụ lợi. Nếu bạn chỉ liên hệ với các nguồn tin khi bạn cần đến họ thì họ sẽ có cảm giác như mình đang bị lợi dụng. Việc này gọi là “khai thác” các mối liên hệ của bạn. Tuy nhiên, những câu chuyện từ các nguồn tin này sẽ không “tự động nhảy ra từ đâu đó” và “vẫy gọi” bạn. Bạn sẽ phải vận dụng trí sáng tạo và tò mò để tìm ra những ý tưởng hay.

Cuối cùng, các mạng truyền thông xã hội như Facebook, Instagram hay Twitter vẫn là một nguồn tốt để chúng ta chắt lọc các đầu mối tin tức và các quan điểm mạnh mẽ. Twitter đã chứng kiến ​​sự hồi sinh từ khi ông Donald Trump thắng cử và trở thành Tổng thống Mỹ tháng 11 năm 2016. Gạt sang một bên những tuyên bố được lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, trong nhiều trường hợp, đây là một cách hay để khai thác những thông tin cơ bản và những tin tức mới nhất về nhiều vấn đề thời sự khác nhau. Việc theo dõi các chuyên gia, chính trị gia hoặc phóng viên khác trên mạng truyền thông xã hội có thể có ích cho các phóng viên ở khu vực nông thôn.