Ở mọi lĩnh vực đều có các chuyên gia: nhà sử học, nhà khoa học nghiên cứu, luật sư, kỹ sư và nhiều lĩnh vực chuyên môn khác. Khi đề tài phóng sự là về các vấn đề của doanh nghiệp thì việc xác định đúng chuyên gia là điều vô cùng quan trọng, chẳng hạn như một người làm việc cho công ty bạn đang điều tra. Nhưng điều rất quan trọng là người này có được chuyên môn như thế nào và liệu họ có liên quan đến sự việc đã châm ngòi cho cuộc điều tra của bạn hay không. Các chuyên gia trong các lĩnh vực khác nhau nhưng có liên quan có thể cung cấp những góc độ thông tin mới cho đề tài của bạn. Một luật sư, một sĩ quan cảnh sát, một bác sĩ hoặc thậm chí là một cán bộ thẩm vấn đều có thể hữu ích cho phóng sự về vi phạm nhân quyền mà bạn đang thực hiện tương tự như cách đóng góp của một nhà hoạt động nhân quyền.
Tuy nhiên, không phải tất cả các chuyên gia đều đáng tin cậy như nhau. Vì vậy, hãy tìm những chuyên gia được các phóng viên khác mà bạn tin tưởng giới thiệu, và bạn cần phải nghiên cứu thông tin về bằng cấp chuyên môn của họ. Hãy tìm hiểu xem họ thực hiện nghiên cứu cho tổ chức nào bởi vì các nhà khoa học nhận tài trợ của của các đơn vị thương mại có thể có những thiên kiến giống như những nhà vận động hành lang. Xem xét cả những lời khen ngợi và cả những lời chỉ trích đối với các công trình nghiên cứu của họ. Ngay cả các chuyên gia đáng tin cậy (hoặc báo cáo chuyên gia) cũng đều cần phải xác minh. Nếu một số chuyên gia có ý kiến trái ngược thì bạn phải tìm cách trình bày những ý kiến khác biệt này trong bối cảnh cụ thể để độc giả có thể hiểu được. Khi các chuyên gia có ý kiến trái ngược nhau thì bạn có trách nhiệm phải giải thích lý do cho độc giả. Nhưng xin được nhấn mạnh một lần nữa là bạn cần nghiên cứu kỹ bằng cấp chuyên môn của các chuyên gia.
Trong một thời gian dài, trên các phương tiện truyền thông tràn ngập các cuộc tranh luận về hiện tượng nóng lên toàn cầu với các ý kiến trái ngược nhau. Chỉ sau đó, một phân tích mới tiết lộ rằng nhiều người trong số “các chuyên gia”, những nguời đã cố gắng giảm nhẹ tầm quan trọng của hiện tượng nóng lên toàn cầu chính là người phát ngôn được trả lương của các tổ chức vận động hành lang cho chính sách năng lượng. Trên thực tế trong nhiều năm qua, các bằng chứng khoa học “không thể chối cãi” đã cho thấy tình trạng nóng lên toàn cầu đang diễn ra và hết sức nguy hiểm.
Tương tự như vậy, hãy đánh giá các chuyên gia từ các ban ngành chính phủ với con mắt hoài nghi tích cực. Một chuyên gia làm việc trong cơ quan nhà nước cũng có lúc đúng, có lúc sai như bất kỳ chuyên gia nào khác – và trong một số trường hợp có thể họ còn phải chịu áp lực buộc phải trình bày thông tin theo định hướng của chính phủ. Cũng như với các nguồn tin khác, bạn phải xác minh tất cả thông tin họ cung cấp thông qua một nguồn tin thứ hai. Đôi khi, bạn có thể đề nghị có một cuộc họp ngắn với một trong những chuyên gia của một ban ngành chính phủ dưới hình thức cuộc họp không chính thức hoặc họp không công bố thông tin ra ngoài. Việc này có thể mang lại cho bạn thông tin nền tảng rộng rãi cho dù bạn không thể trích dẫn những thông tin này trong phóng sự của mình.
Chúng ta có xu hướng coi các cơ quan quốc tế chỉ là nguồn tin cung cấp báo cáo và chính sách bằng văn bản. Nhưng họ cũng có thể cung cấp cho bạn các mối liên hệ hữu ích, cả ở nước họ và các nước có văn phòng của họ đang hoạt động. Các tổ chức này không có nghĩa vụ phải giúp đỡ bạn, nhưng họ thường cực kỳ thông cảm với công việc của bạn, đặc biệt nếu những thắc mắc của bạn liên quan đến một vấn đề sát sườn với lợi ích của họ. Nghiên cứu sẽ cho phép bạn đưa ý kiến và thông tin của họ trong ngữ cảnh thực tế và giúp bạn đánh giá xem cần thực hiện một cuộc phỏng vấn với một nguồn tin khác để cân bằng thông tin hay không.
Đôi khi, bạn có thể cố gắng để “ép nguồn tin tiết lộ thông tin” cho mình bằng cách cho họ biết rằng bạn đang thực hiện một đề tài hoặc đã có một số thông tin nhất định. Bạn có thể thực hiện việc này theo cách không chính thức thông qua mạng lưới các mối liên hệ của mình hoặc bằng cách công bố sơ bộ về dự án điều tra. Tại thời điểm đó, những nguồn tin mới có thể tự nguyện e-mail hoặc đăng tweet để gửi cho bạn những thông tin bổ sung. Hoặc các nguồn tin miễn cưỡng trước đây có thể đứng ra “đính chính” các thông tin trong phóng sự cho bạn. Luôn cân nhắc những ưu và nhược điểm của chiến thuật này vì nó có thể gây tác dụng ngược – bạn có thể khiến nhiều người cảnh giác với sự theo sát của bạn và vội vàng che giấu bằng chứng, khiến các nguồn tin im lặng hoặc có hành động phủ đầu chống lại bạn!
Nếu bạn không thể tìm thấy một chuyên gia để hỗ trợ cho phóng sự của mình, điều đó không có nghĩa là bạn không thể bước tiếp. Bạn có thể sai, hỏi không đúng chuyên gia, hoặc hỏi không đúng câu hỏi. Việc đưa các ý kiến trái chiều trong phóng sự sẽ cho thấy bạn là người có tư duy cởi mở và như vậy sẽ khuyến khích các chuyên gia khác có quan điểm khác lên tiếng.